Δαγκωτό, Ψήφος, Μαύρο

Ας δούμε πρώτα πρώτα γιατί λέμε την λέξη ψήφος.

Η ψήφος προέρχεται από την από το αρχαίο ρήμα ''ψάω'' το ρήμα ψάω και τα συγγενή του ψώω, ψέω, ψήω αναπτύχθηκαν παράλληλα (το ψώχω μεταγενέστερο) και σήμαιναν τρίβω, κόβω σε τεμάχια, ξύνω, λειαίνω, διαλύομαι (αυτό το τελευταίο πιθανόν για τους κοψοχέρηδες που μετάνιωσαν την ψήφο τους αλλά ήταν αργά!!!)

Στην αρχαιότητα στην Σπάρτη η ψηφοφοφία γινόταν δια βοής, στην Αθήνα με ανάταση των χειρών ή με όστρακα και σφαιρίδια οπότε μπορούμε να πούμε ότι ήταν κρυφή ψηφοφορία όπως και στις μέρες μας, στα Μέγαρα οι ανασκαφές έχουν βρει όστρακα με ονόματα, οπότε πρέπει να ήταν με τον ίδιο τρόπο (για άλλες περιοχές και άλλους τρόπους δεν υπάρχουν αναφορές).

Το πρώτο χειρόγραφο ψηφοδέλτιο κάνει την εμφάνισή του για πρώτη φορά στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος, στις δημοτικές εκλογές του 1834 για να καταργηθεί το 1864. Η κατάργηση έγινε για να μην υπάρχει χειραγώγηση στους Έλληνες που δεν γνώριζαν γράμματα. Η κατάργηση αυτή του ψηφοδέλτιου έγινε με την αντικατάσταση του με ένα μικρό μολυβένιο βώλο, το σφαιρίδιο.

Η διαδικασία εκλογών με το σφαιρίδιο ήταν πολύπλοκη με πολλαπλές κάλπες, δυσχέραινε το έργο των ψηφοφόρων και των εφορευτικών επιτροπών. Σε κάθε εκλογικό τμήμα υπήρχαν τόσες κάλπες όσοι και οι υποψήφιοι. Η κάλπη εσωτερικά είχε δύο μέρη το άσπρο και το μαύρο για θετική και αρνητική ψήφο. Ο ψηφοφόρος περνούσε από όλες τις κάλπες και έπαιρνε από τον σφαιροδότη που στεκόταν μπροστά το σφαιρίδιο, ο σφαιροδότης φώναζε δυνατά το όνομα του υποψήφιου και ο ψηφοφόρος το έριχνε στην μεριά που επιθυμούσε. Για να καταψηφίσει το έριχνε στην μαύρη πλευρά και για να υπερψηφίσει στην άσπρη (έτσι έχουμε και την ατάκα από την γνωστή ταινία ''μαύρο στο Μαυρογιαλούρο'').

Οι φανατικοί ψηφοφόροι πολλές φορές δάγκωναν το σφαιρίδιο για να μπορεί να αναγνωρίζεται στην καταμέτρηση οπότε βγήκε η φράση ''θα το ρίξω δαγκωτό''.

Τα σφαιρίδια καταργούνται το 1914 στις δημοτικές και κοινοτικές εκλογές οι οποίες γίνονται με έντυπο ψηφοδέλτια και σταυρό προτίμησης όπως και στις μέρες μας. Πρέπει να αναφερθεί ότι οι εκλογές του 1914 ήταν γενικότερα οι εκλογές σταθμός για την Ελλάδα επειδή εκτός από τα ψηφοδέλτια και τα εκλογικά βιβλιάρια, ήταν οι πρώτες εκλογές που ψήφισαν μετά την ενσωμάτωση η 'Ήπειρος, η Μακεδονία, τα νησιά του Αιγαίου και η Κρήτη.

Από το 1914 μέχρι σήμερα ισχύει το ψηφοδέλτιο και ο σταυρός προτίμησης.